Zorganizowanie zarówno krótkiego wyjazdu, jak i dłuższej wyprawy, jest tak samo możliwe dla osób zdrowych, jak i dla chorych na cukrzycę – kluczem jest odpowiednie przygotowanie do podróży. Dobre zaplanowanie wyjazdu pozwoli cieszyć się wieloma dniami wolnymi od zmartwień.

Podróż samochodem lub samolotem

W przypadku podróży samochodem należy pamiętać o jednej podstawowej rzeczy:

  • Należy zmierzyć poziom glikemii przed rozpoczęciem podróży, a następnie w regularnych odstępach przez cały czas jej trwania. Głównym tego celem jest unikanie nagłego spadku cukru we krwi. Należy przy tym zawsze mieć pod ręką szybko działające środki podnoszące poziom glikemii, takie jak glukoza czy sok pomarańczowy.

W przypadku podróży samolotem podstawowe kwestie to:

  • Zapakowanie całego wyposażenia do leczenia cukrzycy do bagażu podręcznego, ponieważ bagaż rejestrowany może zostać wysłany inną drogą lub ulec zagubieniu. Pozwoli to także utrzymać stabilną temperaturę insuliny i testów paskowych do pomiaru glikemii.
  • Aby uniknąć kłopotów w punktach kontroli bezpieczeństwa na lotnisku albo podczas kontroli granicznych, warto poprosić lekarza o wydanie “zaświadczenia lekarskiego”. Będzie to świadectwo tego, że musisz nosić ze sobą insulinę oraz wyposażenie do leczenia cukrzycy.

Lista kontrolna przed podróżą

Holiday Checklist for diabetics with insulin therapy

Oprócz standardowego wyposażenia do leczenia cukrzycy na wszelki wypadek należy zabrać ze sobą zapas tego typu produktów. Warto więc zawczasu zamówić w swojej aptece lub u sprzedawcy wysyłkowego testy do badania glikemii, akcesoria do pompy insulinowej, igły do wstrzykiwaczy itp.

Dostosowywanie dawki insuliny przy zmianie strefy czasowej

Jeśli różnica czasu między początkowym a docelowym punktem podróży wynosi nie więcej niż dwie godziny, nie ma zwykle potrzeby dostosowywania dawki.

Jeśli jednak różnica czasu jest znaczna, konieczne będzie wprowadzenie zmian. Jeśli insulina przy posiłkach i dawka korygująca (bolus insuliny) będą podawane jak zwykle, trzeba będzie zmodyfikować dawkę insuliny o przedłużonym czasie działania/insuliny podstawowej. W przypadku podróżowania na zachód doba będzie dłuższa, więc w pewnym momencie organizmowi zabraknie wymaganej ilości insuliny o przedłużonym czasie działania/insuliny podstawowej. W przypadku podróżowania na wschód doba ulegnie skróceniu, a więc w momencie podania kolejnej dawki insuliny o przedłużonym czasie działania/insuliny podstawowej dawka będzie za wysoka. W obu tych przypadkach bardzo istotne jest regularne i częste sprawdzanie poziomu cukru we krwi.

Informacje na temat sposobu dostosowania insulinoterapii należy uzyskać od lekarza na długo przed podróżą.

Poniższej podano kilka sprawdzonych wskazówek:

Znaczna różnica czasu – pacjenci stosujący wielokrotne wstrzyknięcia insuliny

  • Podaj zwykłą dawkę insuliny o przedłużonym czasie działania w dniu rozpoczęcia podróży.
  • Przeloty ze wschodu na zachód: Zniweluj różnicę w dawce insuliny o przedłużonym czasie działania za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny krótko działającej (bolusa insuliny), a po przybyciu na miejsce podaj dawkę insuliny o przedłużonym czasie działania dostosowanej do czasu lokalnego.
  • Przeloty z zachodu na wschód: Po przybyciu na miejsce pomiń pierwsze wykonywane zwykle podanie insuliny o przedłużonym czasie działania. Nie wznawiaj swojej zwykłej insulinoterapii do momentu podania drugiej dawki insuliny o przedłużonym czasie działania dostosowanej do czasu lokalnego. Zniweluj różnice za pomocą wielokrotnych wstrzyknięć bolusa insuliny.

Znaczna różnica czasu – pacjenci stosujący pompę insulinową

  • Jeśli zmiana czasu podczas podróży wynosi od trzech do czterech godzin, można przesuwać zegar pompy insulinowej w przyrostach co dwie godziny na dobę, aż zegar zacznie wskazywać czas lokalny.
  • Jeśli zmiana czasu podczas podróży wynosi ponad cztery godziny, po przybyciu na miejsce jako stałą dawkę podstawową należy wybrać najniższe ustawienie dawki podstawowej dostępne w pompie. Tę stałą dawkę podstawową należy stosować przez około dwie do trzech dób. Po dostosowaniu się organizmu do zmiany czasu można przywrócić pierwotny profil dawki podstawowej stosowany w pompie.

Zmiany w zapotrzebowaniu organizmu na insulinę

Osoby podejmujące znaczny wysiłek fizyczny na co dzień zazwyczaj przeznaczają czas wakacyjny na spokojniejszy wypoczynek. Inne z kolei mogą w czasie wakacji znacznie zwiększyć swoją aktywność fizyczną. Może to skutkować zmianami w zapotrzebowaniu organizmu na insulinę:

  • Jeśli wakacyjny wypoczynek będzie wymagał wydatkowania mniejszej ilości energii niż w domu, trzeba będzie zwiększyć dawkę insuliny, i odwrotnie: jeśli aktywność fizyczna lub tego typu wysiłek ulegną zwiększeniu, można założyć, że zapotrzebowanie organizmu na insulinę spadnie.

Konieczne będzie odpowiednie dostosowanie dawek insuliny o przedłużonym czasie działania i insuliny krótko działającej. Najlepszym rozwiązaniem będzie skonsultowanie się ze swoim lekarzem jeszcze przed podróżą. Regulacja jest wyjątkowo prosta w przypadku osób korzystających z pompy insulinowej, ponieważ można w niej skonfigurować osobny profil dawki podstawowej na czas wyjazdu. Parametry można także dostosowywać doraźnie, korzystając z tymczasowej dawki podstawowej.

I jeszcze jedna ważna kwestia do zapamiętania: wyższe temperatury powodują przyspieszenie krążenia. Oznacza to, że insulina dotrze do krwiobiegu szybciej niż zazwyczaj i prędzej też zacznie działać.

Zabezpieczanie wyposażenia do leczenia cukrzycy przed wpływem wysokich temperatur

Insulina i tasty paskowe do pomiaru glikemii są wrażliwe na działanie wysokich temperatur (powyżej 30 °C). Nie wolno wystawiać ich na bezpośrednie działanie światła słonecznego, ponieważ może to skutkować ich uszkodzeniem i/lub nieprawidłowym działaniem.

  • Wyposażenie do leczenia cukrzycy można przechowywać w specjalnych etui utrzymujących niższą temperaturę. (np. etui chłodzące Frio).
  • Po dotarciu na miejsce insulinę i testy paskowe należy przechowywać w minibarze w pokoju hotelowym lub w lodówce udostępnianej przez hotel.
  • W samochodzie sprawdzi się podręczny pojemnik chłodzący. Należy jednak zawsze upewnić się, że między elementem chłodzącym w pojemniku a insuliną i paskami zachowano odpowiednio duży odstęp. Wyposażenia do leczenia cukrzycy nie wolno narażać na oddziaływanie bardzo niskich temperatur.
  • Poziom cukru we krwi należy mierzyć, przebywając w zacienionym miejscu.

Wskazówki na wypadek nagłych zdarzeń

  • W przypadku podróżowania w grupie co najmniej jedna osoba powinna wiedzieć o Twojej cukrzycy i potrafić zareagować w razie wystąpienia epizodu hipoglikemii.
  • Zaleca się noszenie przy sobie identyfikatora na wypadek konieczności udzielenia pomocy medycznej (identyfikator diabetyka) w języku angielskim i/lub w języku obowiązującym w kraju podróży.
  • Warto zanotować sobie dane najbliższego gabinetu lekarskiego i/lub szpitala znajdującego się w każdym z punktów docelowych podróży.
  • Przed podróżą należy dowiedzieć się od producenta stosowanej insuliny, czy jest dostępna w odwiedzanym kraju bądź krajach, ponieważ może być sprzedawana pod inną nazwą.
  • W przypadku zagubienia wyposażenia do leczenia cukrzycy sprzedawcy wysyłkowi zazwyczaj przesyłają produkty zastępcze do wskazanego miejsca pobytu. Często są także w stanie dostarczyć bezpłatną pompę insulinową do użytku w czasie wakacji.
  • Należy dowiedzieć się u ubezpieczyciela, czy posiadana polisa pokrywa koszty wszelkiego typu leczenia, którego możesz wymagać za granicą.