Cukrzyca u dzieci i młodzieży
Cukrzyca typu 1 to najczęstsze zaburzenie metaboliczne występujące u dzieci. Nie do końca wiadomo, co powoduje tę chorobę. Naukowcy podejrzewają, że przyczyną są uwarunkowania genetyczne spotęgowane przez oddziaływanie czynników środowiskowych.
Postępowanie po rozpoznaniu choroby
Rodzice i ich dzieci często nie są przygotowani na wiadomość o rozpoznaniu cukrzycy. Po początkowym szoku pojawiają się dręczące pytania:
- Czy można było w jakiś sposób zapobiec wystąpieniu tej choroby?
- Jak mamy na co dzień radzić sobie z tym przewlekłym schorzeniem?
Warto wiedzieć: cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, której przyczyną nie jest spożywanie nadmiernej ilości pokarmów ani cukru. Nie można zapobiec jej wystąpieniu ani jej wyleczyć. Na szczęście dzięki nowoczesnym rozwiązaniom terapeutycznym i farmakoterapii dostępne są jednak skuteczne metody leczenia jej objawów.
Leczenie cukrzycy typu 1
W leczeniu cukrzycy typu 1 ogromną rolę odgrywa samodyscyplina. Po przepisaniu leczenia przez lekarza zadaniem rodziców i dzieci (w zależności od wieku) jest jego ścisłe przestrzeganie. Wiąże się to z:
- wykonywaniem pomiarów glikemii kilka razy na dobę,
- koniecznością obliczania zawartości węglowodanów we wszystkich posiłkach oraz wyliczaniem na tej podstawie wymaganych dawek insuliny,
- podawaniem insuliny podskórnie w warstwę tkanki tłuszczowej za pomocą wstrzykiwacza do insuliny lub pompy insulinowej.
Rodzicom i dzieciom zapewnia się kompleksowe przeszkolenie w zakresie wykonywania tych czynności. Będą także pozostawać pod regularnym nadzorem. Na co dzień aktywnie wspierać ich będzie ponadto zespół złożony z lekarzy specjalistów w dziedzinie diabetologii, edukatorów diabetologicznych i psychologów.
W przypadku cukrzycy typu 1 dostępne są dwie metody leczenia:
- wielokrotne wstrzyknięcia insuliny i leczenie z użyciem pompy insulinowej (ciągła podskórna infuzja insuliny).
Cele terapeutyczne to m.in.:
- Stabilizacja metabolizmu z uzyskaniem prawidłowych wartości cukru we krwi - brak częstych epizodów hipoglikemii. Umożliwi to długofalową profilaktykę chorób wywołanych cukrzycą.
- Zapewnienie większej swobody i poprawa jakości życia dzieci, aby ich działań nie krępowały ograniczenia związane z tą przypadłością.
Ze względu na to, że wielokrotne wstrzyknięcia insuliny często nie umożliwiają osiągnięcia powyższych celów terapeutycznych, u coraz większej grupy dzieci i młodzieży stosuje się leczenie z użyciem pompy insulinowej.
Wsparcie w codziennym życiu z cukrzycą
Dzieci i młodzież z cukrzycą typu 1 chcą wieść normalne życie jak ich rówieśnicy. Poziom ich umiejętności niczym nie różni się od umiejętności osób zdrowych i nie chcą być traktowane inaczej w szkole ani w sporcie. Dla rodziców opieka nad dzieckiem z cukrzycą często przypomina balansowanie na linie: z jednej strony chcą wychowywać swoją pociechę jako jednostkę w pełni niezależną, z drugiej natomiast odczuwają ciągłą potrzebę chronienia jej i kontrolowania jej stanu zdrowia w związku z cukrzycą.
Zdaniem ekspertów istotne jest jak najszybsze zapewnienie czynnego udziału dziecka w leczeniu cukrzycy i przeszkolenie go w wykonywaniu związanych z tym czynności. Dziecko powinno zajmować się wszystkimi tymi czynnościami, które jest w stanie wykonywać samodzielnie, a rodzice pomagać mu w tym, czego jeszcze nie potrafi. Nie należy jednak zbyt wcześnie zrzucać na dziecko zbyt dużej odpowiedzialności. Ważne jest, aby rodzice zapewniali swoim dzieciom niezbędną pomoc i doradztwo. Dotyczy to także młodzieży. Nie ma przy tym z góry ustalonych zasad ani wytycznych dotyczących wieku, w jakim dzieci powinny samodzielnie wykonywać czynności z zakresu insulinoterapii.
Przedszkole i szkoła
Opiekunowie i nauczyciele często nie dysponują wiedzą na temat cukrzycy typu 1 lub jest ona bardzo pobieżna. Z punktu widzenia prawa osoby te nie mogą pełnić żadnej roli w leczeniu swoich podopiecznych, tj. nie mogą wykonywać zastrzyków insuliny. W celu zapewnienia konstruktywnej współpracy personelu istotne jest:
- zbudowanie atmosfery zaufania;
- poinformowanie kadry w szkole lub w przedszkolu o cukrzycy u dziecka;
- wskazanie konkretnych przykładów tego, jak opiekunowie i nauczyciele mogą zapewniać wsparcie dziecku.