Dane z badań prowadzonych w ostatnich latach wskazują, że wysokie wartości cukru we krwi po posiłkach, tj. hiperglikemia poposiłkowa, uważana jest za czynnik ryzyka występowania podwyższonego poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) i chorób związanych z tym wskaźnikiem. Tego typu wzrost poziomu cukru we krwi można wyeliminować, stosując pompę insulinową, ponieważ pomaga ona dostosować podaż insuliny w bolusie w szczególności do indywidualnego spożycia pokarmów. Wiele nowoczesnych pomp insulinowych pozwala korzystać z szerokiego wyboru różnych indywidualnych ustawień bolusa.

Opcja nr 1

Jednorazowa podaż całego bolusa

Ta opcja to bolus standardowy (jak w pompach Accu-Chek), bolus zwykły (w pompach Paradigm) lub bolus standardowy lub wizualny/ekspresowy (jak w przypadku Deltec Cozmo).

Bolus 1 to standardowy bolus podawany przy zwykłych posiłkach złożonych z węglowodanów, tłuszczów i białek, np. mięsa z ziemniakami i warzywami. Bolus ten dostosowany jest do liczby wymienników węglowodanowych zawartych w posiłku i początkowego poziomu glikemii oraz podawany w całości za jednym razem. Jeśli wielkość bolusa jest właściwa, insulina podczas swojego czasu działania obniża poziom cukru we krwi i zapobiega jego wzrostom.

Posiłki wysokotłuszczowe a opóźnianie wchłaniania węglowodanów

Opisana powyżej metoda obliczania bolusa jest nieskuteczna w przypadku posiłków bogatych w tłuszcze, ponieważ substancje te opóźniają wchłanianie węglowodanów do krwiobiegu. Typowym przykładem tego typu posiłku jest pizza, a inne “problematyczne” potrawy to lazania, gyros z frytkami czy tiramisu, ale także dania z roślin strączkowych (np. potrawka z groszku lub soczewicy). Jednorazowe podanie całego bolusa, jak w przypadku bolusa 1, powoduje konflikt oddziaływania cukru i insuliny na organizm. Na początku dojdzie do wystąpienia hipoglikemii ze względu na rozpoczęcie działania insuliny, mimo że węglowodany nie trafiły jeszcze do krwiobiegu. Następnie, po około czterech do pięciu godzinach, poziom cukru we krwi znacznie wzrośnie ze względu na rozpoczęcie działania węglowodanów, lecz – na tym etapie – już nie będzie aktywnej insuliny.

W takich przypadkach pompa insulinowa oferuje dwa inne ustawienia bolusa opisane poniżej.

Opcja nr 2

Bolus podawany w niewielkich dawkach w dłuższym czasie wskazanym przez użytkownika

W zależności od pompy insulinowej bolus tego typu nazywa się bolusem opóźnionym, przedłużonym, a niekiedy nawet “pizzowym”.

Opcja nr 3

Bolus złożony stanowiący połączenie bolusa zwykłego i przedłużonego

W zależności od pompy insulinowej bolus tego typu nazywa się bolusem wielofalowym lub podwójnym.

Podaż tego typu bolusa zależy od początkowego poziomu glikemii:

Jeśli przed posiłkiem poziom cukru we krwi jest w zakresie prawidłowym, można podać bolus opóźniony lub przedłużony. Po otwarciu menu bolusa trzeba najpierw wprowadzić wartość całego bolusa insuliny, a następnie czas jego podawania. Pompa insulinowa będzie podawać bolus w równych dawkach i w równych odstępach czasowych przez cały zadany czas.

Jeśli przed posiłkiem poziom cukru we krwi jest zbyt wysoki i wymaga uregulowania, można także użyć opcji bolusa złożonego, wielofalowego lub podwójnego. Pompa insulinowa podaje wówczas wstępnie skonfigurowaną dawkę korekcyjną, która obniża poziom cukru we krwi do zakresu prawidłowego. W dalszej kolejności jest podawany bolus przedłużony, który – jak w przypadku bolusa 2 – można ustawić zależnie od potrzeb.

Oczywiście także po początkowym bolusie zwykłym (bolusie 1) korygującym poziom glikemii można podać bolus opóźniony i/lub przedłużony (bolus 2). W rzeczywistości są to dwa najczęściej stosowane typy bolusa, wykorzystywane zazwyczaj w przypadku dłuższych posiłków typu szwedzki stół lub długich obiadów. Jeśli posiłek trwa dłużej niż zwykle, nie trzeba się wówczas stale martwić o dawki bolusa. Należy natomiast oszacować liczbę wymienników węglowodanowych, ponieważ wielkość wieczornego posiłku nie będzie znana. Zaleca się początkowe użycie niższego bolusa i dodanie pojedynczego w późniejszym czasie.

* Przy wyborze typu bolusa należy korzystać z instrukcji użycia posiadanej pompy insulinowej.