W przypadku stosowania wielokrotnych wstrzyknięć insuliny w ciągu doby należy pamiętać o zagrożeniach związanych z wielokrotnymi wstrzyknięciami w krótkich odstępach czasu (nakładaniem się dawek insuliny). Chociaż określenie „aktywna insulina” może brzmieć nieznajomo, jest to jeden z najważniejszych parametrów insulinoterapii. Jego zrozumienie może pomóc w określeniu ilości insuliny, która jest nadal aktywna w organizmie. W ten sposób można zmniejszyć niektóre zagrożenia związane z nakładaniem się dawek insuliny1.
W tym artykule wyjaśniono, co to jest aktywna insulina, dlaczego jest ważna i jakie ma znaczenie dla stosowanego leczenia.
Co to jest aktywna insulina i dlaczego jest ważna?
Aktywna insulina, inaczej aktywny bolus, to ilość insuliny z poprzednich wstrzyknięć, która jest nadal aktywna w organizmie, ale jeszcze nie wpłynęła na stężenie glukozy (BGM lub CGM). W przypadku wstrzyknięcia insuliny szybko działającej zazwyczaj zaczyna ona działać po około 15 minutach, osiąga maksymalną aktywność po 1–2 godzinach, a następnie nadal działa na organizm przez 2–5 godzin. W związku z tym wstrzyknięcie w tym okresie kolejnej dawki insuliny bez uwzględnienia aktywnej insuliny może skutkować nakładaniem się dawek insuliny1.
Upraszaczając sprawę, lekarz może zalecić ostrożność przy przyjmowaniu bolusa korekcyjnego w ciągu 3–5 godzin od ostatniego wstrzyknięcia insuliny, aby zmniejszyć ryzyko nakładania się jej dawek. Jednak ściślejszy sposób kontrolowania insulinoterapii może zapewnić parametr aktywnej insuliny. Może on ułatwić dokładniejsze określenie bolusa korekcyjnego, ponieważ przed przyjęciem kolejnej dawki insuliny będzie znana jej ilość pozostała z wcześniejszych wstrzyknięć.
Znajomość aktywnej insuliny może być pomocna w następujących kwestiach1:
- Zapobieganie hipoglikemii
- Zmniejszenie ryzyka nakładania się dawek insuliny
- Zwiększenie dokładności dawek we wstrzyknięciach
- Zyskanie pewności przy podawaniu bolusa korekcyjnego
Jak włączyć parametr aktywnej insuliny do stosowanej insulinoterapii?
Odczekanie 5 godzin między wstrzyknięciami bolusa pozwoliłoby zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować ryzyko nakładania się dawek insuliny1. Jednak zdarzają się sytuacje, gdy kolejny bolus insuliny jest potrzebny przed upływem tego czasu. Wówczas pomocny może być parametr aktywnej insuliny. Jeśli na przykład po godzinie od wstrzyknięcia insuliny pojawi się ochota na przekąskę, a stężenie glukozy we krwi jest w zakresie docelowym, należy uwzględnić ilość pozostałej aktywnej insuliny. Gdy ta ilość jest znaczna, może być wymagane zmniejszenie ilości do wstrzyknięcia, ponieważ w organizmie pozostaje insulina, która jeszcze nie spowodowała obniżenia stężenia glukozy we krwi (BGM) i tkance (CGM).
Poza czasem wstrzyknięcia aktywną insulinę należy też sprawdzać1:
- Przed snem — duża ilość aktywnej insuliny może spowodować, że stężenie glukozy we krwi spadnie w ciągu nocy
- W przypadku wystąpienia hipoglikemii — w przypadku dużej ilości aktywnej insuliny może być potrzebne spożycie dodatkowej porcji węglowodanów
- Przed prowadzeniem pojazdu — duża ilość aktywnej insuliny może spowodować, że stężenie glukozy we krwi spadnie w czasie jazdy
- Przed ćwiczeniami lub aktywnością fizyczną — w przypadku dużej ilości aktywnej insuliny może być wymagane spożycie dodatkowej porcji węglowodanów, aby zapobiec hipoglikemii
W zrozumieniu sposobu działania aktywnej insuliny istotną rolę odgrywa też czas działania insuliny. Aktywna insulina oznacza ilość insuliny pozostałej w organizmie po poprzednich bolusach, natomiast czas działania insuliny to czas, przez jaki insulina obniża stężenie glukozy. Czas działania insuliny należy określić wspólnie z lekarzem prowadzącym, ponieważ wartość ta może być różna u poszczególnych osób1.
Aplikacja mylife App z wbudowaną funkcją aktywnej insuliny
Ręczne obliczanie aktywnej insuliny może sprawiać trudności i stanowić niedogodność. Na szczęście aplikacja mylife App ma wbudowaną funkcję aktywnej insuliny! Dzięki niej i innym przydatnym funkcjom, takim jak elektroniczny dziennik i kalkulator bolusa sugerowanego, można rejestrować wstrzyknięcia insuliny, śledzić aktywną insulinę w czasie i obliczać dawkę insuliny.
Aplikacja mylife App jest dostępna w sklepach Apple App Store oraz Google Play Store. Zaleca się przeprowadzenie konfiguracji wstępnej i dostosowanie ustawień, w tym czasu działania insuliny, pod nadzorem lekarza prowadzącego. Lekarz prowadzący może też objaśnić, w jakich sytuacjach należy zastosować dawkę bolusa inną od sugerowanej oraz jak ją określić. Po skonfigurowaniu ustawień można łatwo sprawdzać aktywną insulinę na urządzeniu mobilnym.
Odkryj nasze produkty pomocne przy wielokrotnych wstrzyknięciach insuliny w ciągu doby, takie jak aplikacja mylife App.
Zastrzeżenie:
Niniejsza treść ma jedynie charakter informacyjny. Nie zastępuje ona porady lekarskiej, rozpoznania ani leczenia. Wszelkie wątpliwości dotyczące obliczania bolusa, aktywnej insuliny i stosowanego leczenia należy zawsze konsultować z lekarzem prowadzącym lub innym wykwalifikowanym pracownikiem personelu medycznego.
1 John Walsh, P.A. and Ruth Roberts, M.A., Pumping Insulin, 6th edition, Torrey Pines Press, 2017.
